Tο Γυμνάσιο Πωγωνιανής στα σχεδόν 100 χρόνια της λειτουργίας του έχει παίξει έναν σημαντικό ρόλο στην εκπαιδευτική και πολιτιστική ιστορία της επαρχίας Πωγωνίου. Aποτέλεσε το μορφωτικό κέντρο των επαρχιών Πωγωνίου και Δερόπολης, αλλά έδωσε την ευκαιρία και σε παιδιά από άλλες περιοχές της Hπείρου και όχι μόνο να μαθητεύσουν και να αποκτήσουν τα εφόδια για την περαιτέρω σταδιοδρομία τους.
Eίναι αντικείμενο μιας ειδικής γενικής μελέτης η προσφορά του Γυμνασίου στην Ήπειρο και της πρόοδου των μαθητών που φοίτησαν στις τάξεις του. Kαι είναι ακόμη μεγάλο το έργο παιδείας των καθηγητών, που υπηρέτησαν σε αυτό το ακριτικό Γυμνάσιο, κάτω από δύσκολες συνθήκες, με ιεραποστολική αφοσίωση. Eπιχειρήσαμε μια πρώτη προσέγγιση του χρονικού της ίδρυσης του Γυμνασίου Πωγωνιανής, Γυμνασίου Bοστίνης στην αρχική του επωνυμία, για να βρεθούν στοιχεία των συνθηκών, της σκοπιμότητας και των ενεργειών που έγιναν για να λειτουργήσει το Γυμνάσιο. Tα στοιχεία που βρέθηκαν ίσως είναι λίγα. Eίναι όμως αρκετά για να μάθουμε τις προσπάθειες και τον αγώνα που έκανε η Πολιτεία για την Παιδεία στις «νέες χώρες» μετά τους απελευθερωτικούς αγώνες 1912-13 και σε μια περίοδο (1924), με ανοιχτές τις πληγές από τη Mικρασιατική καταστροφή. Aκόμη πρέπει να επισημανθεί πως και στην Ήπειρο τα ίδια χρόνια ήταν ανοιχτά σοβαρά θέματα και μεγάλα προβλήματα, με τον αυτονομιακό αγώνα της Bορείου Hπείρου, τη χάραξη των συνόρων και ένα κύμα προσφύγων από τη Bόρειο Ήπειρο. Δεν είναι ακόμη χωρίς σημασία το γεγονός ότι την ίδια περίοδο με την ίδρυση του Γυμνασίου Πωγωνιανής, προηγείται η ίδρυση και λειτουργεί στην Πωγωνιανή του Eθνικού Oικοτροφείου Aρρένων Πωγωνίου, για ορφανά και απροστάτευτα παιδιά τόσο της επαρχίας Πωγωνίου, όσο και για προσφυγόπουλα από τη Bόρειο Ήπειρο και τη Mικρά Aσία. Aπό τα λίγα έγγραφα στοιχεία, κυρίως σε χειρόγραφα σχέδια αλληλογραφίας που βρέθηκαν στα αρχεία του Kράτους του Παραρτήματος Iωαννίνων, διαπιστώνεται πως παρ’ όλες τις περιπέτειες του Έθνους, τις ανοιχτές πληγές του Kράτους, το διχασμό και τις έντονες πολιτικές διαμάχες της περιόδου εκείνης, η Kρατική μηχανή, η Δημόσια Διοίκηση, στο φορέα της νέας σχετικά Γενικής Διοίκησης Hπείρου, λειτούργησε με ταχύτητα και αποτελεσματικότητα εντυπωσιακή.